Pardus Paket Yönetimi-2

Bu yazıyı okumadan önce Pardus Paket Yönetimi-1 yazısını okumanız faydalı olabilir.

* Paket Yönetiminde kullanılan komutlar nelerdir?

Pardus’ta paketleri kurmak, güncellemek, kaldırmak gibi paket yönetim işlemlerinde komut satırından kullandığımız temel 3 komut bulunmaktadır. Bunlar;

1- dpkg (debian paket yöneticisi)
2- apt (advanced packet tools)
3- apt-get ve türevleri

ayrıca komut kullanmayı sevmiyorsanız birinci bölümde belirttiğimiz üzere grafik arayüzeyden Synaptic Paket Yöneticisini de kullanabilirsiniz Bu bölümden sonra komutlarla nasıl işlem yapılacağından bahsedeceğim.

* apt ile apt-get farkı nedir?

apt-get eski bir komuttur. apt daha yeni olduğu için aynı işlemleri daha az parametre ile yapabilme imkanına sahibiz. apt komutu daha pratik ve güncel olduğu için bu komutu kullanmayı anlatacağım. Dilerseniz başka kaynaklardan aynı işlemlerin apt-get komutlarıyla nasıl yapıldığına bakabilirsiniz

* apt ile dpkg farkı nedir?

dpkg Debian temelli linux dağıtımlarında kullanılan paket yönetim komutudur. dpkg daha alt seviye bir komuttur. Aslında apt komutu arka planda dpkg komutunu kullanır. apt daha üst seviye bir komut olup daha kullanıcı dostudur. Örneğin apt ile bir paket kurarken dosya bağımlılıklarını da apt kurar. Oysa dpkg bağımlılıklar kurulmaz. Bunu bizim ayrıca yapmamız gerekir. Dolayısıyla işlem pratikliği açısından apt komutunu, ancak bazı noktalarda dpkg komutunu kullanacağız

* Pardus’ta kurulu olan paketleri nasıl güncellerim?

apt‘nin paket kurma, güncelleme, kaldırma vs. işlemlerini pratik şekilde yapabileceğimiz bir komut olduğundan bahsetmiştik İşlemlerinde bu komuttan faydalanacağız.

Öncelikle bir öceki yazıda bahsettiğimiz tanımlı depolardan kurulmuş olan uygulamaların sürüm bilgilerinin güncellenmesi gerekmektedir. Yani bizde kurulu paketler ile depodaki paketler arasında bir sürüm farkı var mı, depoya yeni sürümler eklenmiş mi? Bunun için konsoldan uygulanacak komut;

sudo apt update

bu komut herhangi bir paket güncellemesi yapmaz. sadece bize yükseltilebilecek kaç paket var veya yok bunun bilgisini verir. Eğer yükseltilebilecek paket varsa kaç adet olduğunu gösteriri. Hangi paketlerin olduğunu göremezsinz. Hangi paketlerin yükseltilebilir olduğunu görmek isterseniz yazacağınız komut aşağıdaki gibidir.

sudo apt list --upgradable

tekrar hatırlatalım bu iki komut da her hangi bir yükseltme yapmaz sadece bilgi amaçlıdır, sadece versiyon listesini günceller.

paketleri yükseltmek istiyorsak yazacağımız komut;

sudo apt upgrade

bu komut yükseltilecek paketleri ve sayılarını belirterek onay vermemizi ister. Onaylarsak paketleri depodan indirerek yükseltme işlemi yapar. Upgrade işleminden önce update yapmamız gerektiğini unutmayalım

update ve upgrade işlemini tek bir komut satırında da yapabiliriz

sudo apt update && sudo apt upgrade

bu şekilde && oparatörü kullanarak peş peşe iki komutu çalıştırmış olduk

Detay Bilgi:

upgrade parametresine göre daha akıllı olan full-upgrade parametresi var. Kullanım şekli;

sudo apt full-upgrade

upgrade ile full-upgrade farkı nedir? Buradaki temel fark; upgrade parametresi sadece güncelleme yapar. Yani mevcutta kurulu paketleri yükseltir. Bu işlemi yaparken herhangi bir kaldırma/silme veya yeni paket kurulumu yapmaz. Ancak full-upgrade parametresi güncelleme işlemini yaparken özellikle çakışmaların giderilmesi için kaldırılması gereken paketlerin kaldırılması veya ihtiyaç olan yeni bağımlılık paketlerin kurulması gibi ilave işlemler de yapar. Problem durumlarında kullanılması mantıklıdır.
Ayrıca karşılaşabileceğiniz dist-upgrade parametresi var.

sudo apt dist-upgrade

bu komut full-upgrade ile aynı işi yapar. Eski apt-get uyumluluğu için kullanılan bir komuttur. Bunun yerine full-upgrade kullanıyoruz. Bir yerlerde rastlarsanız kafanız karışmasın.

apt komutu kullanılırken sorulacak sorulara otomatik olarak onay verilmesini istersek -y parametresini kullanabiliriz. Örneğin;

sudo upgrade -y

eğer güncelleme işlemi varsa normalde bizden evet/hayır şeklinde bir onay istenir. Ancak buradaki komutta -y parametresi kullanarak otomatik olarak evet yanıtını vermiş oluruz.

* Pardus’ta yeni bir uygulama/paket nasıl kurulur?

Öncelikle bu soruyu Pardus Depoda var olan bir uygulamayı kurmayı düşündüğünüzü varsayarak cevaplayalım. Sonrada depoda olmayan bir uygulama için ne yapmamız gerektiğine bakalım.

bu işlem için apt komutunu install parametresi ile kullanıp yanında da kurmak istediğimiz paket adını yazmamız gerekmektedir.

örnekte kulanmak üzere hwinfo isimli donanım bilgisini gösteren bir uygulamayı kurmayı düşündüğünüzü varsayarak ilerleyelim. Bu durumda konsoldan yazmanız gereken komut:

sudo apt install hwinfo

apt komutunu install parametresi ile kullanarak adını belirttiğimiz paketi kuruyoruz. install parametresinden sonra birden fazla paket adı yazarak birden fazla uygulama kurabiliriz.

sudo apt install playonlinux filelight

bu komutla playonlinux (linux üzerinde .exe uzantılı windows uygulamalarını çalıştırmak için kullanılan paket) ve filelight isimli dosya yöneticisi uygulamasını kurma komutu vermiş oluruz. Yanına başka uygulama isimleri de yazabilirdik.

Önemli ipucu: Konsolda komutları yazarken klavyeden TAB (SEKME) tuşunun pratikliklerinden faydalanmanızı öneririm. Komutun bir kısmını yazıp TAB tuşuna bastığınızda otomatik tamamlanacaktır. Aynı şeyi paket adlarını yazarken de yapabilirsiniz. Bu sayede komutları çok daha partik olarak kullanabilirsiniz. Pardus varsayılan olarak Bash Shell (Komut satırı yorumlayıcısı) ile gelmektedir. TAB tuşu ile komut tamamlama Bash Shell’in özelliğidir.